بازاریابی موتورهای جستجو (SEM) چیست؟

SEM یا بازاریابی موتور جستجو در واقع نوعی بازاریابی اینترنتی با استفاده از تبلیغات پولی است که به‌ منظور ارتقا وب‌سایت‌ها از طریق بیشتر دیده شدن آن‌ها در صفحات موتورهای جست‌وجو انجام می‌شود. زمانی که شما چیزی را جستجو می‌کنید، وب‌سایت‌هایی که در قسمت میانی صفحه مشاهده می‌کنید، حاصل یک سئو خوب است که در دسته استراتژی‌های رایگان دیجیتال مارکتینگ قرار می‌گیرد و وب‌سایت‌هایی که در قسمت بالا و پایین صفحه مشاهده می‌کنید، حاصل استراتژی سئو است.

بازاریابی موتورهای جستجو یک روش مؤثر و خاص برای بازاریابی کسب‌وکار است. مردم آنچه را که می‌خواهند جستجو می‌کنند و تبلیغ‌کنندگان کلمات مرتبط با جستجوها را هدف قرار می‌دهند و شما تنها در صورتی باید به تبلیغ‌کنندگان پول بپردازید که مشتریان بالقوه بر روی لینک تبلیغ شما کلیک کنند. در اینجاست که مفهوم تبلیغات (Pay Per Click) PPC به معنای پرداخت به ازای هر کلیک، به کار می‌آید. تفاوت بزرگ تبلیغات آفلاین مانند بیلبورد یا روزنامه با بازاریابی موتور جستجو این است که در تبلیغات سنتی، تبلیغات بدون توجه به تمایل مردم برای مشاهده تبلیغ، به آن‌ها نمایش داده می‌شود و شما نیز در هر صورت باید هزینه تبلیغات را بپردازید؛ در حالی ‌که در بازاریابی موتور جستجو یا  SEM، مردم محصولات یا خدماتی را که می‌خواهند جستجو می‌کنند و در واقع تبلیغات شما تنها به مخاطبان هدف نمایش داده می‌شود؛ و همان‌طور که گفته شد، تنها در صورت کلیک بر روی لینک تبلیغ باید به تبلیغ‌کننده پول بپردازید.

بازاریابی از طریق موتورهای جستجو (SEM) چگونه عمل می‌کند؟

نحوه اجرای بازاریابی موتور جستجو، بر اساس سیستم مزایده است. در این مزایده برای برنده شدن، دو فاکتور اصلی را باید در نظر گرفت؛ حداکثر قیمت CPC (Cost Per Click) و مرتبط بودن تبلیغات با جستجوی انجام‌شده توسط کاربر مهم‌ترین پارامترهای اثرگذار بر عملکرد شما در مزایده هستند. در سیستم مزایده، تبلیغ‌کنندگان برای قرار گرفتن در جایگاه بالاتر در صفحات جستجو با یکدیگر رقابت می‌کنند و هرکدام از آن‌ها که فاکتورهای بهتری ارائه دهند در مزایده برنده محسوب شده و در رتبه بالاتری از نتایج جستجو قرار می‌گیرند.

برای آشنایی با نحوه اجرای سیستم مزایده به این مثال توجه کنید: جستجوی “سفارش آنلاین گل” را در نظر بگیرید. مانند سایر مزایده‌ها، یک قیمت که همان حداکثر CPC است را پیشنهاد می‌دهید. پیشنهاد قیمت 2 هزار تومان به ازای هر کلیک توسط شما و هزار تومان به ازای هر کلیک توسط رقیب شما به معنای برنده بودن شما نیست، بلکه باید فاکتور مرتبط بودن محتوای موردنظر را نیز در نظر گرفت.

تبلیغاتی ارائه‌شده با SEM با یک علامت AD به کاربر نمایش داده می‌شوند، مانند این تصویر:

بازاریابی موتورهای جستجو ایرانسِم

مثالی برای درک بهتر مزایده در بازاریابی موتور های جستجو

جستجوگرهایی مانند Google و Bing، بسته به میزان مرتبط بودن تبلیغ شما با آنچه مردم جستجو می‌کنند، نمره‌های 1 تا 10 را به شما اختصاص می‌دهند. مثلاً اگر کسی عبارت سفارش گل را جستجو کند و تیتر تبلیغ شما “سفارش آنلاین گل در تهران” باشد، جستجوگرها نمره بالایی را به شما اختصاص می‌دهند، اما اگر تیتر تبلیغ شما “سفارش انواع دسته‌گل‌های طبیعی” باشد، با اینکه هر دو تیتر به خرید آنلاین گل اشاره دارند، اما این تیتر به دلیل میزان ارتباط کمتر، نمره کیفیت کمتری را به دست می‌آورد. اگر هر دو کسب‌وکارها دارای قیمت مزایده یکسانی باشد، کسب‌وکار با نمره کیفی بالاتر در جایگاه بالاتری در صفحات جستجو قرار می‌گیرد.

درصورتی‌که قیمت CPC پیشنهادی شما، 2 هزار تومان و قیمت پیشنهادی رقیب شما، هزار تومان باشد و نمره کیفی شما 3 و نمره کیفی رقیب شما 10 باشد، با وجود این که قیمت پیشنهادی شما بالاتر است، رقیب شما به دلیل کسب امتیاز کلی بیشتر(1*10=10 > 6=2*3) در مزایده برنده خواهد شد. بنابراین، به این نکته توجه داشته باشید که نمی‌توان تنها با پرداخت پول بیشتر، در جایگاه بالاتر موتورهای جستجو قرار گرفت. اگر میزان مرتبط بودن تبلیغات و جستجوی مردم بسیار کم باشد، جستجوگرها ممکن است تبلیغات شما را در صفحه جستجو نمایش ندهند. درنتیجه در انتخاب کلمات کلیدی دقت کنید و بدون نیاز به پرداخت پول بیشتر، برنده مزایده SEM شوید.

4 راهکار بهبود SEM یا بازاریابی از طریق موتورهای جستجو

قرار گرفتن در جایگاه اول نتایج جست‌وجو هدف اصلی تیم دیجیتال مارکتینگ است و رسیدن به این جایگاه نیازمند درک چگونگی استفاده از تکنیک‌هایی مانند SEO و بازاریابی موتور جستجو است. در بازاریابی از طریق موتورهای جستجو، به دلیل اینکه به ازای هر کلیک بر روی تبلیغ پول می‌پردازید، طبیعتاً می‌خواهید این کار، ارزش پولی که خرج می‌کنید را داشته باشد. با اندازه‌گیری میانگین ارزش هر کلیک، می‌توانید به خوب بودن SEM پی ببرید. به‌ عنوان ‌مثال اگر هر کلیک برای شما 2 هزار تومان هزینه داشته باشد ولی میانگین ارزش هر کلیک برای شما 20 هزار تومان باشد، می‌توان گفت که تکنیک SEM به‌ درستی به کار برده شده است. در صورتی‌که میانگین ارزش هر کلیک، هزار تومان باشد، به بهینه‌سازی روش بازاریابی موتور جستجو از طریق اصلاح عوامل مؤثر در آن نیاز دارید. به ‌منظور بهینه‌سازی تکنیک بازاریابی از طریق موتور جستجو، راهکارهای زیر را در نظر بگیرید.

1- ارزیابی کلمات کلیدی یا کلیدواژه‌های با کیفیت

اگر قصد ارتقای وب‌سایت یا راه‌اندازی کمپین مارکتینگ موتور جستجو را دارید، کیفیت لیست کلمات کلیدی انتخابی نقش بسیار مهمی در موفقیت شما ایفا خواهد کرد. ابزارهای رایگان زیادی برای کمک به ارزیابی کلیدواژه‌ها وجود دارد ولی در مرحله اول، بهتر است در مورد بازدیدکنندگان معمول خود، نیازهای آن‌ها و چگونگی پاسخگویی وب‌سایت شما به آن نیازها، فکر کنید. بازدیدکنندگان از وب‌سایت خود را بشناسید و کلمات و عباراتی که برای به دست آوردن اطلاعات مورد نیازشان در موتورهای جست‌وجو تایپ می‌کنند را در نظر بگیرید. سه عامل مهمی که در انتخاب کلمات کلیدی باید در نظر داشته باشیم، ارتباط، ترافیک و رقابت است.

ارتباط بین کلیدواژه های انتخابی

اولین سؤالی که باید از خود بپرسید این است که: کلیدواژه‌های انتخابی مرتبط هستند؟ آیا این کلمات و عبارات، محصولات و خدمات شما را به‌ صورت دقیق توصیف می‌کند؟ سعی کنید تنها بر کلمات مرتبط با کسب‌وکار خودتان تمرکز کنید. به‌ عنوان ‌مثال، استفاده از عبارت کلیدی “سفارش آنلاین گل” در مزایده مناسب است، زیرا کاملاً مرتبط با کسب‌وکار است.

میزان ترافیک هر کلمه کلیدی

فاکتور دیگری که باید در نظر داشته باشید، میزان ترافیکی است که هر کلمه کلیدی به وب‌سایت هدایت می‌کند. به‌ عبارت ‌دیگر، ممکن است لیست جامعی از کلمات کلیدی مرتبط با کسب‌وکارتان نوشته باشید ولی اگر کسی هیچ ‌یک از کلمات را جستجو نکند برای کسب‌وکار شما بی‌فایده خواهد بود. مردم همیشه کلمات و عباراتی که کسب‌وکار، محصولات یا خدمات شما را توصیف می‌کنند را جستجو نمی‌کنند؛ بنابراین، بسیار مهم است که خود را جای مشتری گذاشته و مانند او فکر کنید. به‌ عنوان‌ مثال هزینه کردن برای عبارت کلیدی “تحویل بی‌دردسر گل در محل” در مزایده کار درستی نیست. با اینکه این عبارت، کسب‌وکار شما را به‌ وضوح توضیح می‌دهد، اما به دلیل وجود جزئیات زیاد، احتمال جستجوی چنین عبارتی توسط مردم، بسیار کم است.

بررسی و شناسایی رقابت بین کلمات کلیدی مناسب

در انتخاب کلیدواژه‌های مناسب، علاوه بر مرتبط بودن با کسب‌وکار و هدایت ترافیک به وب‌سایت، باید رقابت بالا در انتخاب و سرمایه‌گذاری این کلیدواژه‌ها را نیز در نظر گرفت. زیرا احتمال انتخاب کلمات مناسب توسط رقبا نیز بسیار زیاد است. به ‌عنوان‌ مثال، سایر رقبای شما در کسب‌وکار سفارش آنلاین گل، کلیدواژه “سفارش آنلاین گل در تهران” را انتخاب می‌کنند. بنابراین، علاوه بر سرمایه‌گذاری روی چنین کلمات کلیدی، باید به دنبال کلیدواژه‌هایی باشید که ارتباط و ترافیک آن زیاد و رقابت کم باشد. به‌ عبارت ‌دیگر، بر روی جستجوهای خاص‌تری تمرکز کنید.

با برقراری تعادل بین این سه ویژگی، می‌توانید کلمات کلیدی مناسبی را پیدا کنید. اکنون زمان آن رسیده که با استفاده از ابزار موجود، لیست کلمات کلیدی انتخابی خود را اصلاح کنید. KeywordPlanner که یکی از ابزارهای گوگل ادوردز است می‌تواند تمام اطلاعاتی که نیاز دارید را در اختیار شما قرار دهد که پس از تایپ کلمات و عبارت موردنظرتان، گوگل، برآورد حجم جستجو‌های ماهانه مرتبط با آن عبارات را به شما ارائه می‌دهد و درنتیجه شما می‌توانید با استفاده از این اطلاعات، فهرست کلیدواژه‌های خود را گسترش داده و نهایتاً لیست خود را مرور کرده و کلمات کلیدی را بر اساس اهمیت اولویت‌بندی کنید.

همچنین یک لیست کوچک‌تر از کلیدواژه‌ها را برای استفاده در ساختار وب‌سایت، تیترهای مطالب و لینک‌های مختلف در نظر بگیرید و با استفاده از این ترفندها، کمپین تبلیغاتی خود را در جایگاه بالای صفحات جستجو قرار دهید. پس‌ از آن باید تأثیر کلیدواژه‌های انتخابی بر کمپین را تحت نظر بگیرید و از این طریق متوجه خواهید شد که آیا کلمات کلیدی به ‌درستی انتخاب شده‌اند یا نیاز به اصلاح دارند.

 2- منحصربه‌فرد بودن تبلیغات گوگل

زمانی که چیزی در اینترنت جستجو می‌کنید، بیشتر آگهی‌های موجود در صفحه نتایج، شبیه یکدیگر هستند. امکان گم‌شدن تبلیغ شما در میان حجم زیادی از تبلیغات که در تلاش برای جلب ‌توجه مخاطبان هستند، وجود دارد؛ به همین دلیل ایجاد تبلیغات منحصربه‌فرد بسیار مهم است. برای این منظور، تبلیغات باید دارای سه ویژگی زیر باشد:

تیتر چشمگیر در تبلیغات گوگل

علاوه بر مرتبط بودن تبلیغات با کسب‌وکار که باعث قرار گرفتن در جایگاه بالا در صفحات جستجو می‌شود، راه‌های دیگری برای جلب‌ توجه مخاطب وجود دارد؛ مانند ارائه تبلیغات و پیشنهاد‌ها در موقع مناسب یا پیشنهادهایی با محدودیت زمان. اگر در حراج محصولات خود هستید یا پیشنهاد‌هایی دارید که به نفع مشتری است، بهترین فرصت برای جلب‌ توجه مشتری است. به ‌عنوان ‌مثال، تیتر “25% تخفیف سفارش گل آفتاب‌گردان در مردادماه” یک تیتر جذاب و چشمگیر به‌ حساب می‌آید.

تیترهای قانع‌کننده

دیدن تبلیغاتی نظیر عبارت بالا یا مثلاً  “ارسال رایگان برای خرید بالای 100 هزار تومان”، مردم را ترغیب می‌کند و در واقع آن‌ها را قانع می‌کند که از وب‌سایت شما بازدید کنند.

عبارت واضح برای فراخوانی (CTA (Call To Action

 آخرین چیزی که یک تبلیغ خوب احتیاج دارد، یک دکمه CTA واضح مانند ” رزرو کنید”، “خرید کنید” یا ” نمونه کارها را مشاهده کنید” است تا بازدیدکننده دقیقاً بداند چه چیزی از او می‌خواهید. تحقیقات ثابت کرده است که وقتی انجام کار خاصی را به‌ صورت مستقیم از مردم، می‌خواهید، پاسخگویی بهتری دارند. بهتر است که CTA را در خط دوم تبلیغات خود قرار دهید تا بازدیدکننده پس از کلیک بر روی تبلیغات و بازدید از وب‌سایت، دقیقاً بداند چه کاری باید انجام دهد. در رابطه با مثال مطرح‌شده، عبارت “از گالری تصاویر گل‌های تحویلی به مشتریان ما دیدن کنید” بهترین CTA است ؛ زیرا علاوه بر اینکه به مشتری می‌گوید باید چه کار کند، به دلیل تنوع بسیار زیاد به مشتری کیفیت خدمات شما را نشان می‌دهد و خیال او را در مورد تازگی و طراوت گل‌های تحویلی راحت می‌کند.

درست مانند کلمات کلیدی مناسب با صنعت شما که نیاز به نظارت همیشگی دارد، نوشتن آگهی‌های خوب نیز باید همواره تحت نظارت باشد تا در صورت نیاز، بهینه شود.

3- ساختار سلسله‌مراتبی کلیدواژه‌ها

سرویس‌های ارائه‌دهنده خدمات SEM مثل گوگل ادوردز به شما امکان دسته‌بندی و گروه‌بندی سلسله ‌مراتبی کلیدواژه‌ها را می‌دهند و هرچه این این ساختار را بهتر پیاده‌سازی کنید، در ازای قیمت کلیک (PPC) کمتر، نرخ کلیک (CTR) بیشتری را برای شما به ارمغان می‌آورند. این طبقه‌بندی همچنین به نظم بیشتر اجرای کمپین و جلوگیری از تکرار هم کمک می‌کند.

بازاریابی موتورهای جستجو ایرانسِم

 همانطور که در تصویر فوق مشاهده می‌کنید بهتر است ساختار اکانت SEM خود را به کمپین‌های تبلیغاتی، گروه‌های تبلیغاتی، کلمات کلیدی و متن تبلیغاتی و صفحات فرود تقسیم کنید.

برای روشن‌تر شدن این ساختار، فرض کنید شما یک فروشگاه آنلاین لبنیات دارید. هریک از دسته محصولات را در یک کمپین مجزا قرار می‌دهید. مثلا کمپینی برای شیر، کمپینی برای ماست و کمپینی برای بستنی. حال هریک از برندهایی که فروشگاه شما محصولات آن‌ها را به فروش می‌رساند می‌توانند یک گروه به حساب بیایند. مثلا برندهای مربوط به شیر، هرکدام یک گروه تبلیغاتی ذیل دسته کمپین تبلیغاتی شیر هستند. در مرحله بعد کلیدواژه‌های مربوط به هر برند از هر محصول را تعیین می‌کنید، مثلا شیر بدون لاکتوز که یکی از برندها ارائه می‌دهد یک کلیدواژه برای این گروه تبلیغاتی است.

در نگاه اول ممکن است ساختاربندی سلسله‌مراتبی کلیدواژه‌ها وقت‌گیر و سخت به نظر برسد، اما تاثیر شگفت‌انگیز آن در افزایش نرخ کلیک به ازای قیمت کمتر، دلیل قانع‌کننده‌ای برای اجرای این کار در اختیار بازاریابان قرار می‌دهد. wordstream.com ابزاری است که خدماتی در زمینه گروه‌بندی و ساختار کلیدواژه‌ها ارائه می‌کند.

4- صفحات فرود

صفحه فرود، یک صفحه مستقل از صفحه اصلی است که معمولاً کاربران بر آن فرود می‌آیند. این صفحه توسط بازاریابان طراحی شده تا مشتریان بالقوه پس از کلیک بر روی لینک‌های تبلیغات، در آن صفحه اقدام به خرید محصول کنند. اقداماتی که کاربران در صفحه فرود انجام می‌دهند، شامل موارد روبرو است: ثبت نام برای دریافت یک کتاب یا مقاله، ثبت نام در وب‎سایت، ورود به مسابقه برای دریافت کد تخفیف و …

ابزار های مورد استفاده در فرآیند SEM 

تجزیه و تحلیل رقابتی، بخش مهمی از یک استراتژی موفق بازایابی موتور جستجو است. تعدادی از ابزار مورد نیاز برای این منظور در زیر آورده شده است:

1- گوگل ادوردز

Google AdWords؛ این ابزار شما را قادر می‌سازد که عملکرد خود را با سایر رقبا که در مزایده شرکت کرده‌اند، مقایسه کنید. اطلاعاتی که این ابزار به شما ارائه می‌دهد، شامل موارد زیر است:

• لیستی از رقبا که در مزایده شرکت کرده‌اند.
• نمایش داده‌های مربوط به متوسط جایگاه تبلیغ، نرخ همپوشانی و سهم نمایش تبلیغات شما و رقبای شما
• قابلیت تقسیم داده‌های گزارش بر اساس دستگاه کاربران و زمان

Google AdWords Keyword Planner؛ این ابزار رایگان عمدتاً بر یافتن کلمات کلیدی برای کمپین‌های جدید تمرکز دارد، اما می‌تواند سطح تکمیل بودن و متوسط CPC کلمات کلیدی را نیز تخمین بزند. اطلاعاتی که این ابزار ارائه می‌دهد، شامل موراد زیر است:

• اطلاعات مربوط به سطح رقابت و متوسط CPC برای کلمات کلیدی
• تخمین حجم ترافیک بر اساس کلمات کلیدی انتخابی شما

Google AdWords Ad Preview and Diagnosis Tool؛ این ابزار رایگان بر بررسی وضعیت تبلیغات شما متمرکز است و شما را قادر می‌سازد که تبلیغات رقبای خود را در مناطق جغرافیایی مختلف تجزیه و تحلیل کنید. اطلاعاتی که این ابزار ارائه می‌دهد شامل موارد زیر می‌شود:

• تبلیغات رقبای شما با کلمات کلیدی خاص در مناطق مختلف را نشان می‌دهد.
• شما را قادر می‌سازد که جایگاه خود را در مقایسه با سایر رقبا مشاهده کنید.

بازاریابی موتورهای جستجو ایرانسِم

2-گوگل آنالیتیکس  Google Analytics

Google Analytics؛ این ابزار رایگان به شما اجازه مقایسه عملکرد خود با داده‌های دیگر شرکت‌ها را می‌دهد. استفاده از بخش‌های مختلف، اجازه تمرکز بر کانال‌های ترافیکی مختلف را می‌دهد. اطلاعات ارائه شده توسط این ابزار شامل موارد زیر است:

• قابلیت مشاهده ارزیابی داده‌ها در سطح‌ کانال‌ها، مناطق و دستگاه‌ها
• معیارهای مختلفی ازجمله حجم بازدید، میانگین زمان بازدید و نرخ بازدهی را نشان می‌دهد.

3- Bing Ads Campaign Planner

این ابزار دیدگاه‌هایی در مورد معیارهای مختلف رقبا بر اساس داده‌های حاصل از Yahoo و Bing ارائه می‌دهد. این ابزار رایگان است. اطلاعات ارائه شده توسط این ابزار شامل موارد زیر است:

• معیارهای صنعتی رقبا را نمایش می‌دهد.
• مرور پوشش‌های تبلیغاتی رقبا
• موقعیت و جایگاه تبلیغات رقبا را نمیایش می‌دهد.

4- سایر ابزارها مثل iSpionage و SEMrush و KeywordSpy

این ابزارها رایگان نیستند و برای منطقه جغرافیایی ایران خدماتی ارائه نمی‌دهند؛ مجموعه‌ای از گزارش‌ها را برای تجزیه و تحلیل استراتژی‌های رایگان و غیر رایگان رقبا فراهم می‌کند. اطلاعات ارائه شده در این ابزارها شامل موارد زیر است:

• توانایی پیگیری داده‌های معیار در طول زمان
• کلمات کلیدی پرداختی رقبا
• CPC، میانگین حجم و میانگین جایگاه رقبا
• به تجزیه و تحلیل صفحات فرود رقبا
• شناسایی ناشرین جدید تبلیغات نمایشی
• ایجاد کلیدواژه‌های جدید بر اساس تجزیه و تحلیل کلمات کلیدی رقابتی

سخن پایانی بازاریابی موتورهای جستجو

متاسفانه ابزارهای ارائه ‌شده از سمت گوگل به سختی برای کاربران ایرانی قابل استفاده است. در بسیاری از موارد برای استفاده از این ابزارها نیاز به استفاده از پروکسی دارید و در بخش‌هایی که براساس مناطق جغرافیایی باید عملیاتی انجام شود، موقعیت‌های مکانی ایران قابل دستیابی نیستند. با این حال، بسیاری از کسب‌وکارهای ایرانی در حال حاضر از SEM گوگل استفاده می‌کنند. نکته قابل توجه دیگر این است که قیمت‌های تبلیغات بازاریابی موتورهای جستجو معمولا بسیار بالاتر از انتظار بازاریابان ایرانی است. پیشنهاد کالج تپسل برای شما با توجه به مقایسه قیمت عملیات لازم برای SEO و SEM، تمرکز بیشتر و صرف هزینه بر روی بهبود سئو است.

اگر بتوانید با بهینه‌سازی در نتیجه اول جست‌وجو ظاهر شوید، دیگر نیازی به پرداخت هزینه‌های سرسام‌آور SEM ندارید، اگر هم نیاز به استفاده از این تکنیک را داشته باشید به علت بهینه بودن، قیمت کلیک (PPC) شما کاهش چشمگیر خواهد داشت. مزیت دیگر این کار این است که بسیاری از کاربران با مشاهده علامت کوچک Ad در کنار نتایج مربوط به SEM از کلیک روی آن خودداری می‌کنند و به سراغ اولین نتیجه واقعی موتورهای جست‌وجو می‌روند. شاید در آینده بازار کسب‌وکارهای ایرانی و استارتاپ‌ها هم به سمتی برود که رقابت در زمینه SEM جدی‌تر شود و نیاز باشد شما هم از این تکنیک استفاده کنید، اما در حال حاضر، اگر همه بودجه خود را صرف بهینه‌سازی کنید و به نتیجه اول در جست‌وجو تبدیل شوید، می‌توانید از ربودن گوی سبقت از رقبا، اطمینان حاصل کنید.

منبع : کالج تپسل